Het lijkt misschien nog vroeg om stil te staan bij onkruid. Toch is het belangrijk om deze ongewenste planten aan te pakken, voordat het boven de grond komt. Dit begint al bij een vlak zaaibed.
In een masterclass op 9 februari, georganiseerd door Mechanisatiebedrijf Weevers bv in Swifterbant, werden dit soort tips gedeeld om doelgericht onkruid te bestrijden.
“Mechanisch onkruid bestrijden vergt een integrale aanpak”, vertelt Christoffel den Herder, teeltadviseur bij Ceres Horti Advice. “Dat begint al bij het bouwplan. Door bewust te kiezen voor groenbemesters, die de bodem volledig bedekken, krijgt onkruid minder snel de kans om in het najaar te ontkiemen. Dan speel je vooruit op het volgende groeiseizoen.” In het zaaien van groenbemester kunnen ook al bewuste keuzes worden gemaakt volgens de teeltadviseur. “Ik zeg altijd: Zaai maar wat dikker, dan weet je zeker dat de bodem goed is bedekt.”
Vlakke grond, minder onkruid
Grondbewerking is een ander hulpmiddel om de opkomst van onkruid te beperken. Den Herder adviseert daarom om vanuit het oogpunt van onkruiddruk te ploegen. “Dit is veruit de meest zekere start van je teelt met betrekking tot onkruidbestrijding. Het diep bewerken van de bodem zorgt ervoor dat onkruid effectief wordt aangepakt. Met betrekking tot onkruidbestrijding is ploegen duidelijk schoner dan niet-kerende en lichte grondbewerking.”
Als het tijd is om te zaaien, kan ook al worden vooruitgekeken naar onkruidpreventie. Dit kan door middel van een vals zaaibed. De eerste onkruidzaden ontkiemen dan al door de grondbewerking. Deze kiemingen worden vervolgens verwijderd, voordat de hoofdteelt wordt ingezaaid. Zo begint het groeiseizoen met een schoon zaaibed. “Ook is je zaaitechniek belangrijk”, aldus Den Herder. “Wat je vandaag zaait, dient morgen te ontkiemen en overmorgen op te komen. Als hier een lange tijd tussen zit, krijgt onkruid de kans om eerder op te komen dan de hoofdteelt. Zorg daarom dat je hoofdteelt altijd een voorsprong houdt op het onkruid.”
Aanpak afhankelijk van soort onkruid
De groei van onkruid is sterk afhankelijk van de grondsoort en bodemeigenschappen van de grond. Dit maakt dat sommige onkruiden zich makkelijker vestigen op een bepaald perceel. Wortelonkruiden, zoals distels en kweek, zijn de meest uitdagende planten om te bestrijden. “De diepe wortels van deze planten vragen een strategische aanpak in de teelt. Kortere teelten, de planten uit laten drogen op het land en diepe bodembewerking zijn mogelijkheden om dit soort onkruiden een tik te geven. Tijdens het groeiseizoen is het moeilijker om deze planten aan te pakken.” Zaadonkruiden kunnen ook tijdens de teelt worden aangepakt.
Eggen
Den Herder is daarbij groot voorstander van eggen. Regelmatig en op het juiste moment herhalen zijn succesfactoren volgens de teeltadviseur. “Eén keer eggen geeft weer nieuwe kiemingen, dus dat is onvoldoende. Als je besluit te gaan eggen, dien je zeker te weten dat je nog vier tot vijf keer over het perceel kan.” Bij uien adviseert Van Herder om altijd voor opkomst te eggen. Dit geeft later in de teelt duidelijk minder onkruiddruk, is zijn ervaring. “Zo pak je het onkruid effectief aan, nog voordat het opkomt. Start de eerste keer na het zaaien van uien op dag vier à vijf. Je kunt er dan vrij vlot overheen rijden, met vier tot zes kilometer per uur, dat gaat prima.” De volgende ronde mag wanneer de uien drie wortels hebben gekregen, want anders blijft het plantje in kramstadium gemakkelijk hangen aan de machine.
‘Diep’ werken zorgt ervoor dat er meer losse grond over het onkruid wordt gegooid, waardoor het sneller afsterft. “Eggen werkt het meest effectief als je meerdere keren in dezelfde richting over je perceel heen rijdt”, vertelt Den Herder. “Anders zou je de grond, die je over het onkruid hebt gegooid, weer eraf halen, dat werkt averechts.” Deze methode kan worden toegepast totdat er bladschade optreedt aan de plant, want dit beschadigt de plant en belemmert de groei.
Schoffelen als aanvulling op eggen
Schoffelen ziet Den Herder als een aanvulling op eggen, die afhankelijk van de rijafstand en capaciteit kan worden toegepast. Tegenwoordig kan met behulp van brede schoffels nauwkeurig worden geschoffeld langs gewassen. Zo kan tot op twee centimeter nauwkeurig onkruid worden verwijderd, met behulp van een GPS- of camerasysteem, die onkruid detecteert. “Toch zou ik niet te dicht op je gewas schoffelen. Wortels groeien ook horizontaal in de bodem. Als je in de wortelzone snijdt, maak je een ingang voor ziekteverwekkers zoals Fusarium.”
Capaciteit verhogen
Op dit moment is mechanische onkruidbestrijding een tijdrovende bezigheid: meerdere keren over het perceel, met een lage snelheid en een werkbreedte van enkele meters. “Dit kan nog niet op tegen een spuit, die veel sneller over het land heen kan rijden en daarnaast een veel groter oppervlakte in één keer spuit. Daarom hoop ik dat de capaciteit voor mechanische onkruidbestrijding ook uitgebreid zal gaan worden. Wel biedt, ook voor niet-biologische telers, mechanische onkruidbestrijding de mogelijkheid om onkruid in de kiem te smoren, nog voor de onkruidexplosie in de zomer.”
Ontvang de Akkerbouwkrant gratis thuis op de mat
Dit, en vele andere verhalen recht uit het veld, lees je in de Akkerbouwkrant. Wil je ook de mooiste artikelen en reportages thuis op de mat?
De Akkerbouwkrant verschijnt zes keer per jaar met elke uitgave een verdiepend thema. De Akkerbouwkrant is semi-redactioneel en brengt positieve artikelen uit de markt. Met diverse reportages en praktijkervaringen komt de akkerbouwer aan het woord.
Klik hiernaast of ga naar akkerbouwbedrijf.be/abonneren voor alle mogelijkheden.
Tekst en beeld: Kim Sjoers
