Met de start van dit nieuwe seizoen heeft zoete aardappelteler Thijs Koenraadt uit het Flevolandse Espel besloten om het areaal van dit gewas uit te breiden naar 38 hectare. Zoete aardappelen teelt heeft volgens Koenraadt een aantal voordelen, zoals een lage behoefte aan gewasbeschermingsmiddelen, maar het kent ook uitdagingen. “Het is een relatief dure teelt, vooral de plantjes waar de zoete aardappel uit groeit zijn prijzig. En ik heb er anderhalf miljoen nodig per jaar.”
Akkerbouwer en zoete aardappelteler Thijs Koenraadt uit Espel zit in maatschap met zijn ouders en broer Joris. “Mijn broer en ik zitten in het proces van bedrijfsovername en richten ons vooral op de teelt en verwerking van zoete aardappelen. Mijn andere broer Stefan houdt zich vooral bezig met de afzet van dit product.” Al Holland en Schaap Holland. “Wij telen ook een aantal frietpootgoedrassen en zoete aardappelen zijn ook geschikt om frietjes van te maken.”
Zoete aardappelen vervangen peen
Komend teeltseizoen wordt door maatschap Koenraadt op in totaal 170 hectare geteeld. Naast pootgoed en zoete aardappelen teelt dit akkerbouwbedrijf suikerbieten (34 hectare), wintertarwe (26 hectare) en rode zaaiuien (twaalf hectare). Al deze gewassen zijn Planet Proofgecertificeerd. Voorheen teelden ze peen, maar de kwaliteit hiervan werd in de loop der jaren steeds minder. Daarom zijn ze in plaats van gangbare peen, zoete aardappelen gaan telen. Deze nieuwe teelt startten ze rustig op. In 2018 werden tachtig stekjes geplant als proef. Dit slaagde en het bedrijf kwam in contact met een afnemer. Het jaar erop plantten ze drie hectare zoete aardappelen en konden die leveren aan Nederlandse supermarkten. De stekjes die Koenraadt plant komen zowel uit Nederland als België. In totaal gaat het om ongeveer anderhalf miljoen stekjes, die begin mei met een Ferrari FPA-machine worden geplant. “Zelf stekken van de moederplanten zouden wij in principe kunnen doen, maar dat is veel werk. Dat kunnen we met onze huidige bedrijfsomvang niet aan.”
Deze nieuwe teelt startten ze rustig op. In 2018 werden tachtig stekjes geplant als proef. Dit slaagde en het bedrijf kwam in contact met een afnemer. Het jaar erop plantten ze drie hectare zoete aardappelen en konden die leveren aan Nederlandse supermarkten. De stekjes die Koenraadt plant komen zowel uit Nederland als België. In totaal gaat het om ongeveer anderhalf miljoen stekjes, die begin mei met een Ferrari FPA-machine worden geplant. “Zelf stekken van de moederplanten zouden wij in principe kunnen doen, maar dat is veel werk. Dat kunnen we met onze huidige bedrijfsomvang niet aan.”
Veel leren in de eerste jaren
In de eerste jaren moest Koenraadt nog veel leren. “De kwaliteit was in het begin nog niet wat wij voor ogen hadden. Daarbij ging het om de goede vorm- en schilkwaliteit en zo min mogelijk beschadigingen aan het eindproduct.” Een enorme verbetering voor het product, was het aanpassen van een Grimme SV 260 rooier in 2022, speciaal voor de oogst van zoete aardappelen. Daarvoor rooide de akkerbouwer het gewas met een Amac G2 tweerijige aardappelrooier. “Wij hadden hierdoor gelijk een veel beter product. Bijkomend voordeel was dat de oogstsnelheid ook nog eens beter was”, aldus Koenraadt.
naar de Nederlandse retail. Ook is de maatschap bezig met eigen vermarkting van het
product onder de naam ‘Polderjongens’.
Ruim vijftig ton per hectare
Het eerste jaar dat Koenraadt zoete aardappelen teelde, haalde hij veertig ton per hectare van het land. De afgelopen twee seizoenen was dat gemiddeld ruim vijftig ton. In 2023 teelde hij dertig hectare zoete aardappelen en het jaar erop twee hectare meer. “Of het ooit onze hoofdteelt zal worden, dus dat wij dit gewas meer gaan telen dan pootgoed, weet ik niet. Pootgoed levert momenteel ook veel geld op en onze ervaring na al die jaren is dat risicospreiding altijd de verstandigste keuze is.”
Groot voordeel van zoete aardappelen, vergeleken met pootgoed, is dat de ziektedruk nihil is. Koenraadt: “Het is een robuust en sterk gewas. Wij geven wel bladmeststoffen aan het gewas, maar hoeven het op geen enkele wijze te bespuiten. We passen alleen bodemherbiciden toe om het onkruid tussen de ruggen onder controle te houden.” De enige uitdaging is volgens hem, dat muizen ook dol zijn op de smaak van zoete aardappelen. “Door muizenvraat moeten wij helaas wat meer uitsorteren.”
De bewaringskosten van zoete aardappelen, die bij Koenraadt in een kistenbewaring worden bewaard, zijn relatief laag. “Dat komt omdat zoete aardappelen op dertien graden Celsius kunnen worden bewaard. Je bent dus weinig kosten kwijt om het te koelen vergeleken met andere producten.” Dit bedrijf gebruikt hiervoor één schuur met 4800 kuubskisten en een andere bewaarschuur voor ongeveer vijfhonderd kisten.
Eigen vermarkting
Gewassen en gesorteerde zoete aardappelen vragen om geschikte verwerkingsen sorteerlijnen. “In 2022 kwam er een nieuwe was- en sorteerlijn op ons bedrijf, zodat wij de zoete aardappelen op wens van de afnemer kunnen aanbieden. Het terugverdienen van dit soort investeringen duurt natuurlijk jaren. Het is dus niet een teelt waar je zo maar even aan begint.” Koenraadt levert staat het gewas zelfs op de vijfde plaats, na rijst, tarwe, maïs en cassave. In Canada en de Verenigde Staten wordt van zoete aardappel friet gemaakt en is het daardoor heel populair. In Nederland start deze teelt langzamerhand op. zijn zoete aardappelen aan een bedrijf die het product verder sorteert en verpakt. Vervolgens wordt het geleverd aan de Nederlandse retail. Zijn broer Stefan is sinds 2023 bezig met eigen vermarkting van het product onder de naam ‘Polderjongens’ met als doel om uiteindelijk naar honderd procent eigen vermarkting te gaan.
Op dit moment kent de teelt van zoete aardappelen veel concurrentie uit andere landen. “Voorheen leverden de Verenigde Staten veel zoete aardappelen aan Europa, omdat het daar al een vrij grote teelt is, en daar veel ‘sweet potatoes’ worden gegeten. Momenteel is er vooral veel import vanuit Egypte.” Of het één van dé teelten van Nederland zou kunnen worden, kan de akkerbouwer nog niet zeggen. “Wij hebben ieder jaar nog uitgebreid, maar de concurrentie uit andere landen is groot. Wij proberen ons daarom te onderscheiden in kwaliteit en te telen volgens Nederlandse maatstaven.”
Zoete aardappel
Zoete aardappel bestaat grotendeels uit de voedingsstof inuline, terwijl aardappelen met name uit zetmeel bestaan. Het gewas staat wereldwijd op de zevende plaats van belangrijkste voedselgewassen. In ontwikkelingslanden staat het gewas zelfs op de vijfde plaats, na rijst, tarwe, maïs en cassave. Binnen Canada en de Verenigde Staten wordt van zoete aardappel friet gemaakt en is het daardoor heel populair. In Nederland start deze teelt langzamerhand op.
Tekst en beeld: Dick van Doorn
