Het Europees Parlement heeft vrijdag met ruime meerderheid zijn standpunten over de toekomst van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) vastgelegd. Dat gebeurde ondanks waarschuwingen van milieubewegingen die vrezen dat de keuzes van het halfrond het Europese klimaatbeleid gaan ondermijnen.
Met een enveloppe van 387 miljard euro voor de komende zeven jaar vertegenwoordigt het landbouwbeleid dertig procent van alle Europese uitgaven. Voor België is 4,11 miljard euro voorzien. Nadat de Europese Raad woensdag al tot een akkoord kwam over het GLB, hebben de Europarlementsleden ook afgeklopt over de manier waarop zij willen dat het geld na een overgangsfase tot 2023 besteed gaat worden. Dat gebeurde de voorbije dagen tijdens een ware amendementenslag.
Eco-regelingen
Een groot deel van de subsidies biedt de Europese landbouwers rechtstreekse inkomenssteun. Het parlement wil dat 30 procent van deze fondsen voortaan wordt voorbehouden voor zogenaamde eco-regelingen. Die financiële stimuli moeten landbouwers aanzetten om extra inspanningen te doen op vlak van klimaat en milieu en zo hun inkomen te verhogen. Daarnaast willen de parlementsleden ook 35 procent van het budget voor plattelandsontwikkeling vrijmaken voor milieu- en klimaatmaatregelen.
Daarnaast willen de parlementsleden garanties dat het geld naar bedrijven gaat die zich ook echt met landbouwactiviteiten bezighouden, en de directe betalingen aan de landbouwbedrijven beperken tot 100.000 euro. Ze voorzien ook minimale enveloppes voor kmo’s en jonge boeren. Landbouwers die Europese normen herhaaldelijk niet naleven, zouden tot 10 in plaats van 5 procent minder steun ontvangen.
Kritiek uit groene hoek
Milieubewegingen vinden dat het hele hervormingspakket ernstig tekortschiet om de Europese klimaatambities waar te maken. De landbouwsector is een belangrijke bron van de uitstoot van broeikasgassen in de Europese Unie, en onlangs sprak een meerderheid van het halfrond zich nog uit voor de doelstelling om de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met 60 procent te verminderen. Onder meer BirdLife stelde al dat het nieuwe GLB de doodsteek betekent van de Green Deal.
De criticasters menen dat het parlement heeft nagelaten om het Europese landbouwbeleid echt in een andere richting te duwen. Ondanks oproepen van onder meer activiste Greta Thunberg om de teksten te verwerpen, steunde een ruime meerderheid het compromis dat de conservatieve en christendemocratische EVP, de sociaaldemocratische S&D en het liberale Renew hadden klaargestoomd. Bij de eindstemmingen over de drie wetteksten waren er telkens minstens twee keer zoveel leden voor als tegen.
Onder de Belgen in het Europese halfrond sloten enkel de christendemocratische en liberale leden zich aan bij het compromis van de drie grootste fracties. De twee socialistische en groene partijen, N-VA, Vlaams Belang en PVDA keerden zich tegen de plannen.
“Staaltje greenwashing”
In een persbericht is Europarlementslid Marc Tarabella (PS) snoeihard voor het akkoord. “Dit voorstel is een ramp, een tekst die noch op landbouw- noch op milieuvraagstukken een antwoord biedt”, stelt hij. Hij hekelt dat de verwachte structurele veranderingen die ervoor moeten zorgen dat alle boeren een waardig inkomen krijgen, er niet zullen komen.
Verder wijst hij op het feit dat er geen garanties zijn ingebouwd om de doelstellingen van de biodiversiteits- en Farm-to-Forkstrategieën te behalen. “We zijn hier getuige van een staaltje ‘greenwashing’”, aldus Tarabella. “Bovendien geeft het akkoord de lidstaten bijna de volledige bevoegdheden om hun nationale beleid te bepalen, zonder Europees kader. Binnenkort zullen we in de EU 27 verschillende vormen van landbouwbeleid hebben, met een enorm risico op ongebreidelde concurrentie en dumping.”
Toch ziet Tarabella ook een lichtpuntje met de gemeenschappelijke marktordening, die het mogelijk zal maken om het Europese beheer van landbouwcrisissen te professionaliseren en instrumenten aan te wenden om op deze crisissen te anticiperen en ze te beheersen. “Deze progressieve vooruitgang zal de landbouwers ook in staat stellen om meer macht te hebben in de onderhandelingen met de agrovoedingsreuzen.”
Volgende stappen GLB
Het Europees Parlement moet over de wetteksten nog onderhandelen met de lidstaten. Na dagenlange onderhandelingen hebben de ministers van landbouw woensdag in de vroege uurtjes hun standpunten voor die gesprekken vastgelegd. Ook in die onderhandelingen moeten nog compromissen gebakken worden. Zo willen de ministers slechts 20 procent van de rechtstreekse inkomenssteun voor eco-regelingen reserveren.
Bron: VILT
