Akkerbouwer Daan Janssen uit het Brabantse Escharen doet heel veel aan bodemverbetering wat zijn percelen betreft. Op alle gronden, dus ook huur- en pachtland zet hij groenbemesters in en laat blad- en grondanalyses uitvoeren om een perfect bemestingsplan op te kunnen stellen. Een van de speerpunten voor de komende jaren is het opsporen van tekorten wat sporenelementen betreft. Janssen: “Sommige collega’s vergeten dat sporenelementen nét zo belangrijk zijn als stikstof en (beschikbare) fosfaat.”
De VOF Tojapigs in Escharen bestaat uit een varkens- en akkerbouwbedrijf. Het familiebedrijf is van de beide broers Thijs en Daan Janssen en hun ouders Toon en Gonnie Janssen. Thijs, Toon en Gonnie runnen het varkensbedrijf en Daan runt de akkerbouwtak. Vader Toon besloot rond 1990 om het melkvee weg te doen en alleen met de varkens en akkerbouwtak verder te gaan. Daan Janssen volgde de middelbare agrarische school, studierichting Akkerbouw, aan de MAS in het Limburgse Horst. Na zijn akkerbouwopleiding ging hij in 2013 meteen in het ouderlijk bedrijf werken en natuurlijk in de akkerbouwtak van het bedrijf. In die tijd had Tojapigs (Toon Janssen Pigs) VOF zo’n tachtig hectare akkerbouw. De hoofdteelt was en is nog steeds (friet) aardappelen. Verder werd (en wordt) er nog steeds tevens suikerbieten, snijmais en graan verbouwd. “Vooral voor de vruchtwisseling”, aldus Daan Janssen.
Sinds 2013 is het bedrijf gegroeid naar de huidige 275 hectare aardappelen. Daarvan is het grootste deel huur of pachtgrond en ook veel hectares grondruil of andere samenwerkingsverbanden. Het akkerbouwbedrijf zit vlakbij de Maas, in een overgangsgebied van rivierklei naar hoge, lichte zandgronden. Groot voordeel daarvan is dat de akkerbouwer daardoor veel verschillende rassen kan telen en op verschillende tijdstippen in het jaar.
Drainage en bodemanalyse
Wat de eigen percelen betreft is, is niet alles gedraineerd. “Dat is gewoonweg niet nodig”, aldus Janssen. “En wij pakken het efficiënt aan, dus als wij grotere percelen maken van twee of meerdere kleinere percelen, dan leggen wij graag drainage aan.” Daarbij kiest het bedrijf ook steeds meer voor de luxere drainagevariant, dus peilgestuurde drainage. Aan grondverbetering doet Tojapigs ook, zeker de laatste jaren is daar meer de focus op gekomen, aldus de akkerbouwer. Dit betekent: meer granen in het bouwplan en meer groenbemesters inzetten als bladrammanas, Japanse haver en gele mosterd.
Om een perfect bemestingsplan op te kunnen stellen, laat het akkerbouwbedrijf zowel blad als bodemanalyses uitvoeren. “Reden is natuurlijk om op zoek te gaan naar waar mogelijk tekorten in het gewas kunnen ontstaan. Eén van de speerpunten voor de komende jaren wat dat betreft zijn sporenelementen. Dus heeft het gewas bijvoorbeeld genoeg mangaan, magnesium of borium. Sommige akkerbouwers vergeten dat die sporenelementen nét zo belangrijk zijn als stikstof en (beschikbare) fosfaat.”
Telen in uiterwaarden blijft altijd risico
Naast rivierkleipercelen die natuurlijk dicht bij de Maas liggen, heeft het akkerbouwbedrijf zelfs zo’n 75 hectare in de uiterwaarden liggen. “Er bestaat daardoor altijd een klein risico van overstroming. In de zomer van 2021 hadden we dus pech en was er in de zomer hoogwater. Daardoor veel schade helaas.” De financiële aderlating overleefde het bedrijf en Janssen teelt in de uiterwaarden sindsdien nog wel een areaal aardappels, maar dit jaar staat er voornamelijk snijmais.
Wat middelengebruik betreft, bespuit de Escharense akkerbouwer alleen wat echt nodig is. “Wij gaan wel voor maximale opbrengst wat al onze teelten betreft. Qua opbrengst in tonnen per hectare scoren bij ons de rassen Fontane en Markies redelijk goed.” Hij past zowel ploegen, spitten als niet kerende grondbewerking toe. “Waar ik voor kies, hangt af van de omstandigheden. Dus is het schoon land, staat er een groenbemester op of is het grasland dat gescheurd moet worden?” Bij tarwestoppels pas hij bijvoorbeeld meestal nkg toe, maar soms ook bij rivierkleipercelen waar in de winter niet geploegd is en er wel al vorst overheen is gegaan en de vorst dus al voor een goede structuur gezorgd heeft.
Bodemverbetering op perceelniveau
De akkerbouwer is niet van het scannen en taakkaarten maken. Volgens hem veel te duur, als je ziet wat voor voordeel je er aan hebt. Wel werkt het akkerbouwbedrijf aan bodemverbetering op perceelniveau bij de eigen percelen. Door middel van bodemonderzoek door Soilz per perceel (dus niet plaatsspecifiek) is onderzocht waar eventueel een gebrek aan is. Uit de resultaten bleek de afgelopen jaren dat de pH-waarde op veel percelen te laag was. Vandaar dat de akkerbouwer steeds meer bekalkt om deze percelen weer op het juiste pH niveau te krijgen.
Alles gaat naar Lamb Weston Tojapigs VOF heeft ieder jaar zo’n 275 hectare aardappelen staan van vele rassen. De akkerbouwtak van het bedrijf teelt de aardappelrassen Première, Fontane, Innovator en Markies. Hij teelde tot 2022 ook Ivory Russet, maar is er in dat jaar mee gestopt omdat het lastig is veel kilo’s te oogsten. De Innovators brachten het afgelopen seizoen echter juist voldoende kilo’s op.
Janssen koopt een groot deel van zijn pootgoed aan en levert alle frietaardappelen aan Lamb Weston. Een deel daarvan is op contract en een ander deel niet op contract, of zoals de akkerbouwer het noemt, de ‘vrije aardappels’. “Wij kunnen in totaal negenduizend ton kwijt in onze bewaarloods en alles is losgestort. De loods is up-to-date, want deze is opgeleverd in 2021. Reden om niet voor kistenbewaring te gaan is omdat los gestorte bewaring iets goedkoper is en voor frietaardappelen is kistenbewaring gewoonweg te duur, denken wij.”
Bewaarloods
In de betonroosters van Swaans Beton van de bewaringsloods zitten twee varianten Airslots. Eén soort speciaal voor het van onderaf beluchten van de aardappels. Hier zitten wat grotere gaten in. “En wij hebben er ook met hele fijne gaatjes, speciaal voor de granen. Die slaan wij in dezelfde bewaring op”, aldus Janssen.
Op het moment van het interview in juli dit jaar lag alleen Markies nog in de bewaarloods en vrachtauto’s reden op dat moment af en aan om de aardappels op te halen. De rest van de oogst van 2022 was op dat moment volledig verkocht en afgeleverd.
Vroeg geoogste rassen af land levering
Binnenkort begint het oogsten van aardappelseizoen 2023 natuurlijk weer en Tojapigs begint dan met het ras Première, begin augustus. Daarna volgt Fontane. Daan: “De vroegste rassen gaan alleen maar af land, die slaan wij niet op. Reden is omdat je de kwaliteit van die vroeg geoogste rassen in de bewaring niet goed kunt houden.” Vanaf begin september is een deel van de Fontane’s geoogst. Dit is een beetje een tussenras, dus de beste partijen zijn ingeschuurd en de rest af land geleverd. Financieel gezien zijn de vroege rassen volgens de akkerbouwer de laatste jaren meestal de rassen met een goed saldo. De prijzen liggen momenteel gemiddeld op zo’n vijftig eurocent per kilogram voor ‘vrije’ aardappels.
De aardappels zijn geoogst met een aardappelrooier van Ploeger op rupsbanden, de AR4BX. Dat hij voor deze Ploeger gekozen heeft is vooral vanwege de grote bunker van deze rooier (ten opzichte van concurrenten). In de bunker van deze Ploeger kunnen maar liefst dertien ton aardappels. Bespuiten van de gewassen doet hij vooral zelf met een Agrifac Condor met luchtondersteuning. De in en uitschuurlijn is van Breston. Op de uitleestafel van de Breston zijn de aardappels ook gesorteerd. De in en uitschuurlijn wordt op het moment van het interview volop gebruikt om de laatste Markiezen in de vrachtwagens te storten.
De suikerbieten en snijmais worden bij Tojapigs altijd standaard af land geleverd. Wat deze gewassen betreft maakt het akkerbouwbedrijf gebruik van loonwerkers voor het zaaien en rooien ervan. Daan: “Afgelopen vrijdag hebben wij ons wintergerst geoogst en die hebben wij losgestort in de bewaring liggen, maar natuurlijk wel met de airslots met kleine beluchtingsgaatjes erin.”
Dit is een artikel uit de Akkerbouwkrant. Wil je deze thuis ontvangen? Klik hier.
Tekst en beeld: Dick van Doorn
