In de zoektocht naar alternatieve vormen van onkruidbestrijding wint ook de thermische onkruidbestrijding aan populariteit. Zeker in de biologische landbouw is chemische onkruidbestrijding geen optie en daar vinden de alternatieven dan ook sneller ingang.
Loonwerker Christian Vynckier uit het Belgische Baisy-Thy is in zijn land één van de eersten die werkt met een onkruidbrander. “In 2020 en 2021 ben ik in heel Wallonië geweest met de brander.”
Onkruidbranders
De firma Pivabo uit Kortrijk is importeur van het Nederlandse merk Hoaf dat onkruidbranders produceert van vijftien centimeter breed tot negen meter breed. Volgens zaakvoerder Philippe Pieters worden er momenteel vooral branders verkocht voor het onderhoud van openbaar groen maar stilaan toch ook meer en meer voor de landbouw. Pieters: “Het zijn vrij grote investeringen voor een firma als BENEO-Orafti, producent van voedingsingrediënten uit cichorei. Zij hebben de ambitie uitgesproken om op termijn een aanzienlijk areaal biologische cichorei te realiseren.”
Loonwerker Christian Vynckier had al interesse in een onkruidbrander maar om deze rendabel te maken, heb je ook de klanten nodig. Vynckier: “De puzzelstukjes vielen snel in elkaar. BENEO kocht de machine aan, omdat ze veel bezig zijn met onderzoek in de cichoreiteelt, en ik doe er al het werk mee.” Jean Franc, agromanager bij BENEO, vertelt dat het niet de bedoeling is meer branders te kopen. “De resultaten met de brander in bio cichorei zijn goed. Door er zelf één aan te kopen, zijn we zeker dat we tijdig een goede brander beschikbaar hebben voor de proeven. Daarnaast willen we het bestaan ervan in de kijker zetten. De meeste kosten en het meeste werk in de bio cichorei hebben te maken met onkruidbestrijding. Met één passage en zeker met twee is er een significante reductie van uren en werk. Wij hopen op een gestage groei van het areaal bio cichorei maar een loonwerker die wil investeren in een onkruidbrander, moet breder kijken. Als hij zich enkel op bio cichorei en niet op andere gewassen richt, zal zo’n brander moeilijk betaalbaar zijn.”
Drie werkingsprincipes
Pivabo verkoopt altijd via lokale dealers die dan ook instaan voor de service na verkoop. Recent werden de eerste machines van 5,4 meter en meer verkocht in België. Volgens Pieters zijn de machines niet goedkoop: “Maar het is dan ook veel meer dan twee metalen platen met gas eronder. Het is echt wel indrukwekkende brandertechnologie. De werking berust op drie principes. Enerzijds is er direct vlamcontact via de branderkoppen. Daarnaast zijn er hydraulisch aangedreven ventilatoren die ervoor zorgen dat de hoge temperaturen in de branderkap circuleren. Dit gaat richting duizend graden. En tot slot is er het infraroodstralingsrooster dat je kan vergelijken met een terrasbrander. Het rooster wordt helemaal rood door de warmte en werkt als een oven.”
Onkruid zo lang mogelijk blootstellen aan warmte
Vynckier gebruikt een onkruidbrander van 5,4 meter breed omdat dit exact overeenstemt met twaalf rijen cichorei. Het was de eerste opklapbare versie in België. In de Twinversie zijn er twee rijen branders voorzien onder een hoek van 60 en 45 graden om het onkruid zo lang mogelijk bloot te stellen aan de warmte onder de branderkap. Hoe langer het onkruid blootgesteld wordt, hoe meer de efficiëntie verhoogt. Die is afhankelijk van de soort en stadium van het onkruid , wind en moment van de dag en ligt tussen twee en vier kilometer per uur. Aan de voor- en achterzijde zijn er bodemvolgende kettingen voorzien om de temperatuur te behouden en om te vermijden dat er wind onder de kap komt. De wielen zijn vuurvast. Vynckier verbruikt tussen de honderdvijftig en tweehonderdtwintig liter gas per hectare. Hij kan dus vijf of zes hectare doen met de twee gastanks van vijfhonderdvijftig liter die hij heeft. Bij heffen en draaien wordt de gastoevoer verminderd om te besparen.
Veel toepassingen
Vynckier voelt dat bio meer begint op te komen en wil graag een voortrekker zijn. Het is ook nodig om enige ervaring te hebben om de brander optimaal te kunnen inzetten. “Branden heeft het meeste e‑ ect net voor het zaaien en/of net voor opkomst van het gewas. Erna kan je dan gaan schoffelen of de wiedeg gebruiken, al is dat door het weer niet altijd mogelijk. Je moet proberen zo laat mogelijk te branden, enkele millimeter voordat het gewas uitkomt, is ideaal. Daarom is het belangrijk dat niet iedereen op hetzelfde moment zaait. De onkruidbrander kan worden ingezet bij zowat alle gewassen voor opkomst, denk maar aan uien, wortelen, mais of peterselie. Bij cichorei kan het ook na opkomst worden toegepast. Veel landbouwers hebben nog schrik omdat het gewas ook deels mee verbrand wordt. En nu weten ze nog niet hoeveel ze eventueel verliezen aan opbrengst. In de aardappelen wordt de brander ingezet om het loof te verbranden.”
Opkomst in traditionele landbouw
Omdat er nog weinig collega’s zijn die een onkruidbrander hebben, heeft Vynckier vorig jaar heel Wallonië gedaan: “Het gaat dan heel vaak over kleine percelen waardoor ik veel heb rondgereden. Bovendien moet de tractor op de juiste breedte staan voor het gewas. Klanten overtuigen is niet evident. Ze moeten eigenlijk al in de bio zitten. Als de machines hun efficiëntie bewezen hebben in de bio, kunnen ze op termijn wel gebruikt worden in de traditionele landbouw door de combinatie van nieuwe teelten, meer onkruid en minder toegelaten producten.” Volgens Pieters zullen ook politieke beslissingen een rol spelen: “Ik vergelijk het met de beslissing om in Brussel diesel- en benzinewagens te verbieden vanaf 2030 en 2035. Vandaag is de vraag in België alleszins nog klein als je het vergelijkt met bijvoorbeeld Frankrijk. Maar je moet al wat hectares hebben om het rendabel te maken. Het wordt misschien op termijn voor een loonwerker wel interessanter om een brander aan te kopen omdat BENEO hoopt om ieder jaar het areaal biologische cichorei uit te breiden.”
Schoffelmachine met branders
Bij het gebruik van de onkruidbrander wordt er gas verbrand waardoor zich de vraag stelt hoe ecologisch deze methode is. Daarom zoekt Vynckier steeds naar maximale efficiëntie. Zo heeft hij ook nog een schoffelmachine met branders om in de rij te branden. Vynckier: “Dat bespaart meer dan de helft aan gas. De machine moet wel nog verbeterd worden want nu ontsnapt er teveel warmte. We gaan dus een omhulsel voorzien. Deze machine werkt met dezelfde gastank als de andere machine. Om het te gebruiken moet het wel droog genoeg zijn indien het nodig is om gelijktijdig te schoffelen en in de rij te branden. En je moet altijd werken met RTK om nauwkeurig te zijn.”
Dit is een artikel uit de Akkerbouwkrant. Wil je deze thuis ontvangen? Klik hier.
Tekst: Seppe Deckx
Beeld: Christiaan Vynckier, BENEO-Orati en Seppe Deckx
