Robotsystemen voor onkruidbestrijding vinden aarzelend hun ingang in de Vlaamse land- en tuinbouw. Het verdwijnen van gewasbeschermingsmiddelen duwt landbouwers stilaan richting meer plaatsspecifieke en mechanische onkruidbestrijding, een tijds- en arbeidsintensieve bezigheid.
Een deel van die tijd en arbeid kan opgevangen worden via gerobotiseerde systemen. Het nieuwe Interreg-project AgRoboConnect wil landbouwers helpen met deze omschakeling. Onderzoekers en landbouwers zullen samen verschillende gerobotiseerde systemen implementeren en evalueren in de praktijk.
In steeds meer teelten zijn de beperkingen in toegelaten herbiciden of dosis van die mate dat het steeds moeilijker is om de teelt onkruidvrij te houden. Daarom moeten landbouwers op zoek naar alternatieve en duurzame manieren voor een geslaagde onkruidbestrijding.
Plaatsspecifieke toepassingen
Eén van de oplossingen is de gerichte toepassing van herbiciden waar het systeem onkruid detecteert. Er zijn bijvoorbeeld toepassingen ontwikkeld die camera’s gebruiken om foto’s van het perceel te maken, gecombineerd met een AI-model dat het aanwezige onkruid detecteert. Die informatie stuurt een spuitdop aan die enkel zal spuiten waar onkruid staat. Afhankelijk van de situatie op het veld is het op die manier mogelijk om tot negentig procent gewasbeschermingsmiddelen te besparen.
Mechanische onkruidbestrijding
Een andere optie is mechanische onkruidbestrijding, maar dit vereist meer arbeid per hectare, is minder efficiënt en vergt meerdere werkgangen om het onkruid te bestrijden. Daarnaast is mechanisch wieden in de gewasrij lastig en is een arbeidsintensieve handmatige inhaalactie vaak nodig.
De methode vraagt ook om gespecialiseerde vaardigheden voor zowel mankracht als apparatuur, en het resultaat is sterk afhankelijk van de weersomstandigheden. Het tekort aan geschoolde arbeidskrachten in de landbouwsector maakt de implementatie van mechanische onkruidbestrijding nog moeilijker.
Daarnaast worden in de conventionele landbouw de extra kosten voor dit extra werk niet voldoende gecompenseerd door hogere verkoopprijzen voor de producten, waardoor de rendabiliteit in gevaar komt.
Gerobotiseerde oplossingen
Een (geheel of gedeeltelijk) gerobotiseerde oplossing kan een antwoord bieden op het arbeidsvraagstuk. Als een gerobotiseerd systeem beslissingen neemt, is er minder nood aan hooggekwalificeerd personeel. Een volledig autonoom systeem kan de noodzaak voor personeel nog verder terugdringen.
Er zijn dus steeds meer intelligente en autonome technieken beschikbaar voor het detecteren en beheren van de onkruiddruk. Hoewel deze robotsystemen de afgelopen jaren steeds performanter zijn geworden, blijft de implementatie ervan beperkt. De kostprijs, de alternatieve werkwijze en de grote leercurve vormen obstakels voor landbouwers.
“Met AgRoboConnect willen we de praktische toepassing van gerobotiseerde systemen in de landbouw versnellen, zodat landbouwers efficiënter en duurzamer kunnen werken. We focussen ons voornamelijk op systemen die onkruid bestrijden omdat de praktische haalbaarheid daar momenteel het hoogst is”, verklaart Eva Ampe, onderzoeksleider Precisielandbouw bij Inagro.
Volgens Bart Naeyaert, West-Vlaams gedeputeerde voor landbouw, is deze aanpak cruciaal voor de toekomst van de sector: “West-Vlaanderen is een ondernemende provincie die volop inzet op innovatie om onze landbouwsector te verduurzamen. De samenwerking met andere regio’s verrijkt zowel Vlaanderen als België en versterkt onze positie in de internationale landbouw.”
“Met gerobotiseerde systemen kunnen we de uitdagingen van de toekomst beter aan. Deze technologieën kunnen de landbouwers helpen om efficiënt en duurzaam te blijven produceren, ondanks de steeds strengere beperkingen op het gebruik van herbiciden.”
Testplatform voor praktijkevaluatie
In Vlaanderen (Inagro), Wallonië (CRA-W) en Frankrijk (Arvalis en Chambre d’agriculture de la Somme) worden testplatforms opgezet om verschillende robotsystemen te integreren, te testen en te evalueren binnen bestaande teeltsystemen.
Voorbeelden zijn de Robotti werktuigendrager, de Odd.bot wiedrobot of de ARA Ecorobotix. Landbouwers en onderzoekers uit de drie regio’s selecteren gezamenlijk de meest bruikbare robots, die vervolgens via veldimplementaties worden ingezet.
“Door landbouwers, adviseurs, robotbedrijven en onderzoekers samen te brengen, zorgt AgRoboConnect ervoor dat de technologieën aansluiten bij de reële behoeften van de landbouwsector in de grensoverschrijdende regio. En één van de doelstellingen is het blootleggen van de knelpunten voor implementatie”, legt Jan Vanwijnsberghe, Onderzoeker slimme gewasbeschermingstechnieken bij Inagro uit.
Sterktes en knelpunten in kaart brengen
De gekozen robotsystemen worden getest en geïmplementeerd in praktijksituaties voor drie seizoenen en dat bij onderzoekscentra in drie regio’s. Op die manier worden alle sterktes en knelpunten geïdentificeerd onder verschillende omstandigheden en worden de resultaten gedeeld aan de landbouwsector in het projectgebied.
Inagro zal zich voornamelijk richten op groenteteelten zoals wortelen, uien, spinazie, bonen en knolselderij. De andere onderzoekscentra focussen op akkerbouwteelten zoals tarwe, mais, bieten, aardappelen en cichorei. Naast de technische evaluatie die wordt uitgevoerd door de vier partners op de interregionale proefplatformen, zal de SYSTERRE® tool worden gebruikt om de technische, economische en milieu-impact te beoordelen van de integratie van geautomatiseerde oplossingen op landbouwbedrijven in de regio.
Landbouwsector actief betrekken
Samenwerking met de landbouwsector is essentieel voor de ontwikkeling van bruikbare technologieën. “Via co-creatiesessies kunnen landbouwers hun inzichten en ervaringen delen. Zo zorgen we ervoor dat de technologieën nauw aansluiten bij hun behoeften en praktijken”, benadrukt onderzoeker Jan Vanwijnsberghe.
Tijdens deze sessies verfijnen deelnemers de ontwikkeling en implementatie van robotsystemen om in het veld praktisch en effectief te zijn. De resultaten van deze sessies worden gedeeld tijdens demonstraties en uitwisselingsmomenten, waarbij de technische, economische en ecologische voordelen van de robotsystemen worden aangetoond en de haalbaarheid van brede implementatie in de landbouwsector wordt beoordeeld.
Implementatie in de praktijk
De organisatie van grensoverschrijdende uitwisselingsmomenten voor landbouwers, onderzoekers en studenten bevorderen de kennisdeling en samenwerking tussen Vlaanderen, Wallonië en Frankrijk. Demonstraties en workshops vullen dit aan ter voorbereiding op de implementatie van de robotsystemen.
Bron: Inagro
Beeld: Kim Sjoers
