Als de Europese Unie vasthoudt aan het verbod op het gebruik van nieuwe veredelingstechnieken in de biologische landbouw, zal de Europese Farm to Fork-strategie waarschijnlijk niet bijdragen aan de Sustainable Development Goals, maar eerder het tegenovergestelde bereiken. Hiervoor waarschuwen verschillende wetenschappers, waaronder onderzoekers van Wageningen University & Research (WUR), in een paper in Trends in Plant Science. Hun belangrijkste zorg is dat uitbreiding van de biologische landbouw in Europa tot een afname van gewasopbrengsten leidt; waardoor uitbreiding van landbouwgrond elders in de wereld nodig is. Dit kan daar verlies van biodiversiteit en negatieve klimaateffecten veroorzaken die zwaarder wegen dan de in Europa behaalde milieuwinst.
In 2015 heeft de internationale gemeenschap de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG’s) vastgesteld waaronder SDG‘s 2 (Geen honger), 14 (Klimaatactie) en 15 (Leven op het land). De EU heeft zich aan deze doelen gecommitteerd en wil tegelijkertijd met de uitvoering van haar Farm to Fork-strategie de biologische landbouw stimuleren; in 2030 moet op 25% van het totale landbouwareaal in de EU biologisch worden geteeld. Als de huidige Europese beperkingen op het gebruik van nieuwe veredelingstechnieken van kracht blijven; zal deze toename van de biologische landbouw echter niet tot verduurzaming van onze voedselvoorziening leiden. Dat blijkt uit de studie van wetenschappers uit Wageningen, Bayreuth, Göttingen, Düsseldorf en Heidelberg, Alnarp (Zweden) en Berkeley (USA).
Voordelen op lokaal niveau, nadelen op mondiaal niveau
Biologische landbouw kan op lokaal niveau een gunstig effect hebben op het milieu en de biodiversiteit. In vergelijking met de conventionele landbouw levert biologische landbouw echter ook lagere opbrengsten op. Er zal dus meer grond nodig zijn om dezelfde hoeveelheid voedsel van hoge kwaliteit te produceren. De auteurs van de publicatie vrezen dat dit leidt tot verdere omzetting van natuur in landbouwgrond in andere delen van de wereld; wat een van de grootste aanjagers van de wereldwijde klimaatverandering en het verlies aan biodiversiteit is.
„De wereldwijde vraag naar voedsel van hoge kwaliteit neemt toe. Meer biologische landbouw in de EU kan daarom leiden tot milieukosten in bijvoorbeeld Afrika, Azië en Latijns-Amerika die hoger zijn dan eventuele lokale milieuvoordelen in de EU”, zegt co-auteur Justus Wesseler, hoogleraar Agricultural Economics and Rural Policy aan WUR. Hij en zijn mede-auteurs vrezen kortom voor een onbedoelde stap richting minder in plaats van méér duurzame voedselsystemen.
Precisie-instrumenten in plantenveredeling
In hun publicatie in Trends in Plant Science pleiten de auteurs daarom voor aanpassing van EU-wetgeving; zodat het gebruik van moderne biotechnologie en nieuwe veredelingstechnieken kan worden gestimuleerd.
“Dit geldt met name voor gene editing; een nieuw precisie-instrument waarbij geen gebruik wordt gemaakt van vreemd DNA”, zegt mede-auteur Richard Visser, hoogleraar Plantenveredeling. “Gene editing biedt unieke mogelijkheden om robuustere planten te ontwikkelen. Vooral in zogenaamde kruisbevruchtende en/of vegetatief vermeerderde gewassen; die een hoge opbrengst leveren en met minder meststoffen toekunnen. De techniek biedt dus de kans de voedselproductie duurzamer te maken en de kwaliteit. Maar ook de veiligheid, van het voedsel verder te verbeteren.”
Nadelen koper als biologisch bestrijdingsmiddel
Daarnaast kunnen met gene editing schimmelresistente planten worden gekweekt die goed gedijen in de biologische landbouw zonder dat er nog langer gebruik gemaakt hoeft te worden van koperhoudende bestrijdingsmiddelen. Koper is bijzonder giftig voor bodem- en waterorganismen. Maar het gebruik ervan voor de bestrijding van schimmels is in de biologische landbouw toch toegestaan; bij gebrek aan niet-chemische alternatieven. Visser: „Biologische landbouw en gene editing zouden elkaar dus zeer goed kunnen aanvullen en samen kunnen bijdragen aan zowel meer lokale als mondiale duurzaamheid.“
Diepgewortelde vooroordelen over moderne veredeling
De auteurs verwachten dat aanpassing van EU-regelgeving gezien de huidige politieke realiteit niet op korte termijn realiseerbaar is. „Veel beleidsmakers en belangengroepen op EU- en nationaal niveau lijken helaas de voorkeur te geven aan een coëxistentiebeleid, waarbij biologische productie en moderne biotechnologie strikt gescheiden zijn”, aldus Wesseler.
De onderzoekers hopen dat betere communicatie geleidelijk een aantal diepgewortelde vooroordelen bij beleidsmakers en het bredere publiek kan wegnemen. Visser: “Al was het alleen maar wat betreft gene editing, want deze nieuwe techniek maakt heel gerichte veredeling mogelijk zonder dat er vreemde genen in planten hoeven te worden ingebracht.”
Bron: WUR
