Steeds meer telers maken gebruik van fertigatie in de uienteelt. Dit irrigatie- en bemestingssysteem maakt het mogelijk efficiënter water en voedingsstoffen toe te dienen. Dat er een prijskaartje aan dit systeem hangt, is over het algemeen bekend. Echter, een forse meeropbrengst maakt de stap naar fertigatie steeds kleiner. Groeispecialist Van Iperen deelde eind november op haar Fertigatiebeurs randvoorwaarden voor een succesvolle toepassing van fertigatie.
“Afgelopen teeltseizoen hadden we een typisch Hollandse zomer, wat zorgde voor uiteenlopende opbrengsten, variërend van dertig tot tachtig ton uien per hectare in één regio”, blikt Jacob Havinga, Teeltadviseur Akkerbouw bij Van Iperen, terug. “We begonnen natuurlijk al met een vreselijk nat najaar in 2023 en in de winter hadden we zelden vorst. Zaaien kon in veel gebieden pas laat plaatsvinden. Dit had grote gevolgen voor de opbrengst.” Toch trokken de uien afgelopen seizoen mooi bij. “De uien groeiden mooi weg. Begin mei was er voldoende vocht en een goede temperatuur. De vele neerslag die volgde, legde helaas op veel plekken de groei weer stil.”
Veel telers denken bij irrigatiesystemen aan de kansen in droge perioden, maar volgens Havinga was 2024 toch een goed fertigatie-jaar. Het lokaal en op de behoefte afgestemd toedienen van meststoffen zorgde ervoor dat de uien efficiënter omgingen met meststoffen en er minder uitspoeling van stikstof en kali plaatsvond. Ondanks de vele neerslag werd er een meeropbrengst van ruim tien ton per hectare gemeten op percelen met fertigatie. “In andere jaren zien we met fertigatie gemiddeld vijftien tot twintig ton hogere opbrengsten. Deze waarde lag afgelopen jaar iets lager door de zaaidichtheid, verminderde lichthoeveelheid en suboptimale temperatuur, maar nog steeds boekte fertigatie mooie resultaten.”
Financieel interessant
Naast het extra werk vormen de aanschafkosten van een dergelijk systeem voor veel telers een drempel om te kiezen voor fertigatie. Dit statement dient echter te worden genuanceerd.“Fertigatie is duur, hoor ik vaak. Als je echter doorrekent met het aantal tonnen meeropbrengst dat het systeem oplevert, heeft fertigatie de laagste kostprijs”, laat Mikey Akkermans, Fertigatiespecialist bij Van Iperen, weten. Hiervoor verwijst Akkermans naar het opbrengstgemiddelde over vijf jaar. “In droge jaren verhoogt fertigatie de gemiddelde opbrengst dusdanig, dat de kostprijs per kilogram ui lager komt te liggen dan andere irrigatiesystemen. Op deze manier verdien je de investering in fertigatie snel terug.”
Rekenvoorbeeld
In een rekenvoorbeeld maakt de fertigatie-specialist gebruik van resultaten van een vijf jaar lange proef op een perceel op Proefboerderij De Rusthoeve. Zonder beregening lag de opbrengst gemiddeld op 36,4 ton per hectare. Met vier keer haspelberegening, druppelirrigatie en fertigatie lag de opbrengst op respectievelijk 60,3, 66,5 en 77,6 ton per hectare. Samen met de kostprijs per hectare komt dit uit op respectievelijk 0,226, 0,147, 0,142 en 0,128 euro per kilogram uien. Fertigatie heeft dus duidelijk de laagste kostprijs per kilogram, wat het rendement van de investering snel laat toenemen.
Havinga sluit hierop aan en verwijst naar 2023. In dit jaar lagen zowel de opbrengst als de marktprijs duidelijk hoger dan in 2024. Hierdoor hadden telers in één klap hun investering terugverdiend. “Wat de prijs en het weer gaan doen, weet je aan het begin van het seizoen natuurlijk nooit. Wel draagt fertigatie sowieso bij aan opbrengstzekerheid en een kwalitatief goed product.”
Vloeibare meststoffen
Van Iperen streeft naar een opbrengst van 130 ton uien per hectare in 2030. Om dit optimistische doel te behalen en fertigatie rendabeler te maken, speelt het optimaliseren van het teeltsysteem een belangrijke rol. Ruggen- en beddenteelt maken het mogelijk om de uienteelt naar een nog hoger niveau te tillen. Ook zijn vloeibare meststoffen inmiddels in het gebruik hufterproof gebleken, volgens Havinga. “We zijn overtuigd van de kwaliteit en het gebruiksgemak van vloeibare meststoffen.
Deze meststoffen vormen de kern van het verdienmodel van fertigatie.” Het wortelstelsel neemt deze stoffen gemakkelijker op, waardoor nog meer uit fertigatie kan worden gehaald. Op het gebied van mechanisatie worden grote stappen gezet. Hierdoor wordt het aanleggen en verwijderen van de drips steeds gemakkelijker. Ook zijn verschillende bedrijven, zoals STORL, actief in het georganiseerd inzamelen en recyclen van de drips. Na het teeltseizoen worden de gebruikte irrigatieslangen opgehaald en verwerkt tot RE-granulaat, dat onder andere wordt ingezet voor de productie van landbouwplastic. Op deze manier is de cirkel rond en blijven telers niet zitten met de gebruikte drips.
Meeropbrengst van fertigatie
Twijfelende akkerbouwers adviseert Havinga om hun irrigatie- en bemestingsstrategie onder de loep te nemen. Steeds meer telers in kustgebieden, zoals Zeeland en Noord- Groningen, maken gebruik van fertigatie. Maar ook veel telers in Flevoland leggen drips aan op hun percelen. De reden hiervoor is de duidelijk meeropbrengst die fertigatie teweegbrengt, maar ook het feit dat de toekomst van de zoetwatervoorraad in de rest van het land onzeker is. “Het eerste jaar moeten telers vaak wennen aan het nieuwe systeem. Het tweede jaar gaat dit al veel makkelijker. Je weet wat je te wachten staat en het went snel.” De drempel om te kiezen voor fertigatie is in het nieuwe jaar in ieder geval weer flink verlaagd.
Tekst en beeld: Kim Sjoers
