Aanwezig bij de start van de drainagewerken in Ravels: Jinnih Beels, Kathleen Van Dorslaer en Hanne Dernau (dienst Integraal Waterbeleid), An Schellekens (Hooibeekhoeve), Jan De Haes, boer Van Ginhoven
De graafwerken in Ravels zijn gestart. De provincie vormt 55 hectare drainage om tot peilgestuurde drainage om landbouwers te beschermen tegen droogte en wateroverlast. Eerder installeerde de provincie al zeven stuwtjes in de grachten naast de landbouwpercelen.
Met 179 landbouwbedrijven en een oppervlakte van meer dan 5.000 hectare met landbouwbedrijvigheid is Ravels een landbouwgemeente bij uitstek. De zandige bodem en de bovenstroomse ligging op de waterscheiding tussen het Maas- en Scheldestroomgebied zorgen voor een lage grondwaterstand. Klassieke drainage voert het water vaak te snel af. Er is dus een grote vraag naar water. Tegelijkertijd is er in bepaalde zones ook risico op wateroverlast.
Slim waterbeheer voor landbouw
Jan De Haes, gedeputeerde bevoegd voor Waterbeleid, benadrukt: “De impact van klimaatverandering is duidelijk: we krijgen steeds vaker te maken met zowel extreme droogte als wateroverlast. Door slimme ingrepen zoals peilgestuurde drainage en stuwtjes kunnen we het waterpeil flexibeler beheren. Zo helpen we landbouwers hun percelen bestand te maken tegen de grillen van het klimaat en zorgen we tegelijk voor een duurzamer waterbeheer in de regio.”
De provincie realiseerde al zeven regelbare stuwtjes in de grachten langs de landbouwpercelen. Deze stuwtjes maken het mogelijk om het waterpeil af te stemmen op de specifieke noden van het gewas en de omgeving. De komende weken vormt de provincie 55 hectare drainage om tot peilgestuurde drainage. Waar bij klassieke drainage water direct is afgevoerd, reguleert peilgestuurde drainage de afvoer op basis van het gewenste grondwaterpeil. Met behulp van regelputten kan de afvoerhoogte worden aangepast en wordt het water beter vastgehouden wanneer dat nodig is, wat een groot voordeel biedt zeker in dit gebied.
Met én voor landbouwers
Het project richt zich op geschikte percelen waar landbouwers vrijwillig klimaatadaptieve maatregelen willen toepassen. De provincie ondersteunt hen hierbij zowel technisch als financieel via de gebiedscoalitie ‘Werken op de waterscheiding: Bovenstroomse waterinitiatieven in Ravels’. Landbouwer Dirk Van Ginhoven is één van de pioniers die aan het project deelnemen: “Zowel droogte als wateroverlast hebben een grote impact op mijn bedrijf. Met de ingrepen maak ik mijn percelen meer bestand tegen klimaatverandering. Het water wordt bovenstrooms beter vastgehouden waardoor het gemakkelijker kan infiltreren. Hierdoor heb ik soms minder irrigatie nodig.”
De Hooibeekhoeve heeft met peilmetingen de effecten van de stuwtjes en de peilgestuurde drainage bij landbouwer Van Ginhoven opgevolgd. Uit de eerste metingen blijkt dat peilgestuurde drainage wel degelijk water opstuwt tot op grote afstanden van de regelputten van de drainage (Bron: EIP PROJECT ‘WATERRESERVE’, in samenwerking met Proefstation voor de Groenteteelt en landbouwers).
Gedeputeerde Jinnih Beels is blij met de maatregelen: “Ons beleid moet vertrekken vanuit de praktijk en van onderuit, daarom doen we dit voor, door, en vooral met onze landbouwers. Deze samenwerking met mijn collega bevoegd voor water- en klimaatbeleid toont aan dat water-, klimaat-, landschaps- en landbouwbeleid hand in hand kunnen gaan. Concreet zullen deze ingrepen onze landbouwers helpen om het waterpeil af te stemmen op hun gewassen en omgeving. Ook ons onderzoekscentrum, de Hooibeekhoeve, gaat mee het bad in. Zij staan in voor de wetenschappelijke onderbouwing en opvolging; informatie die we nadien willen delen met andere landbouwers.”
Partners op de bres
De steun van de provincie Antwerpen zit ingebed in de gebiedscoalitie ‘Werken op de waterscheiding: Bovenstroomse waterinitiatieven in Ravels’. Sinds 2018 werkt dit lokaal samenwerkingsverband initiatieven uit ter verbetering van waterkwaliteit en -kwantiteit, natuur en landschap, rondom de provinciale waterloop De Aa, ter hoogte van de provinciale gronden en in het landbouwgebied.
In de gebiedscoalitie zetelen ook nog de gemeente Ravels, de Landbouwadviesraad Ravels, de Hooibeekhoeve (landbouwexpertise), de provinciale Groendomeinen Kempen (terreinbeheerder), en Rurant vzw. Binnen dit gebied werd in 2020 een eerste demonstratieproject goedgekeurd, met een budget van 140.000 euro. Hiervan werd 50 procent gefinancierd via Water+Land+Schap 1.0 van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM). Dit subsidieprogramma ondersteunt projecten die waterproblemen in landelijke gebieden aanpakken met actieve betrokkenheid van lokale gebruikers zoals landbouwers.
Bron en beeld: Provincie Antwerpen
