Op dit moment is de Belgische aardappelketen grondig door elkaar geschud als gevolg van de wereldwijde coronacrisis.
Uiteraard hebben al deze maatregelen een enorme impact op het winkel- en consumptiepatroon in het algemeen en dat van aardappelen in het bijzonder. De impact op de telers, handel en verwerking in de aardappelketen lijkt op dit moment sterk te verschillen, afhankelijk van product en afzetkanaal. Het is evident dat dit ook gevolgen heeft voor de ganse waardeketen.
Hamsteren
Omzeggens overal ervaart men hamstergedrag en paniekaankopen in supermarkten. Dat leidt op vandaag tot een spectaculair verhoogde vraag naar verse aardappelen. De verpakkers kunnen de vraag naar product amper bijhouden. Ook de verkoop van chips en diepvriesproducten is voorlopig spectaculair gestegen. Het is duidelijk, mensen staan opnieuw meer thuis achter het fornuis.
Buiten huis verbruik
De schilbedrijven, die aardappelen schillen en voorkoken voor frituren, restaurants en grootkeukens zijn de grootste slachtoffers van deze ontwikkeling.
Verwerkende industrie
In België is het overgrote deel van de aardappelproductie (rond 80 %) bestemd voor verwerking tot diepgevroren aardappelproducten, waarvan het leeuwendeel bestemd is voor de export. België is immers de grootste exporteur van diepgevroren aardappelproducten ter wereld. Ongeveer twee derde blijft binnen de Europese Unie, een derde wordt buiten de EU afgezet. Er is nog steeds export, maar zowel de logistieke problemen i.v.m. de beschikbaarheid van containers als de problemen aan grenzen om de producten tot bij hun bestemming te brengen hypothekeren deze uitvoer. Daarnaast is de situatie afhankelijk van de afzetkanalen van de fabrikanten: bedrijven die leveren aan mondiale fastfoodketens – die als eersten overal hun deuren sluiten, worden zwaar getroffen, en dit leidt tot de tijdelijke sluiting van productie eenheden in binnen- en buitenland; aan de ander kant blijft de vraag bij supermarkten overal hoog in Europa, dit laat aan andere bedrijven toe een zeer goede activiteitsniveau te behouden.
Verstoring van de markt
Het is duidelijk dat deze ontwikkeling ook de aardappelmarkt sterk beïnvloedt. Het feit dat op de vrije markt geen prijsnoteringen meer zijn in België (PCA/FIWAP, Belgapom) en de buurlanden (PotatoNL, RNM) is hiervan een illustratie. De kans is reëel dat deze situatie ook de rest van het seizoen de vrije markt onder druk zetten. Dit probleem zag niemand aankomen.
De Belgische bedrijven geven op dit moment voorrang aan het naleven van de contracten die werden afgesloten tussen de telers, handel en industrie. In een aantal gevallen wordt de levering van contracten enigszins naar latere datum verschoven mits inachtneming van voorafgaande gemaakte afspraken. Belgapom, de Belgische aardappelhandel en –verwerking heeft een platform gecreëerd (en goedgekeurd door de mededingingsautoriteit) om contracten die om kwaliteitsredenen dringend moeten verwerkt worden alsnog te kunnen verwerken. Daarbij wordt gepoogd op de solidariteit tussen de handel en verwerking een beroep te doen.
Bij de telers
Het Covid-19-virus is ook voor de individuele aardappelteler een ware nachtmerrie. Veel landbouwbedrijven hebben geïnvesteerd in bewaarloodsen en bijhorende apparatuur om steeds een kwaliteitsvolle en smakelijke aardappel te kunnen afleveren. Maar aardappelen zijn nu eenmaal een bederfbaar product met een beperkte houdbaarheid. Aardappeltelers hebben nog een grote stock aan aardappelen die plots geen afnemer meer hebben, puur omwille van het Covid-19 virus. Zeker telers die voorzien zijn op lange bewaring, zodat er ook later op het seizoen nog aardappelen voor de consument beschikbaar zijn, worden met grote verliezen geconfronteerd.
Nieuwe seizoen
Of de coronacrisis ook een impact op het seizoen 2020-2021 zal hebben is niet uitgesloten. Alles wordt in het werk gesteld om de aanvoer van de pootaardappelen voor het volgende seizoen te faciliteren. Want door aangekondigd droge weer zullen de veldwerkzaamheden volop van start gaan.
In elk geval volgt Belpotato.be de situatie op de voet op en zal dankzij overleg tussen de schakels in de keten en met de overheid de sector niet aan zijn lot overgelaten worden.
Belpotato.be roept alvast de consumenten op om in deze moeilijke tijden terug te vallen op de consumptie van aardappelen en aardappelproducten. De grote variatie aan bereidingen, en het feit dat ze lekker en gezond zijn, kan een steentje bijdragen aan het lekker van bij ons gevoel in de Belgische huiskamers.
Bron: Boerenbond
